Eskiz Nedir?

Öncelikle ”eskiz” kelimesini inceleyerek başlayalım. Kelime köken olarak Fransızca’dan gelmektedir, Fransızca’da bulunan ”esquisse” kelimesinden evrilerek dilimizde yer bulmuştur. İngilizce ”sketch” olarak kullanılan kelimenin Türkçe karşılığı ”Taslak” olarak kabul edilir. Bu nedenle bir tür ön çizim, ön aşama olarak adlandırılsa da özellikle resim sanatında başlı başına önem taşıyan bir unsurdur.

Eskiz adından da anlaşılacağı üzere bir ön hazırlık yani taslaktır. Bu nedenle eskiz yaparken bitirme kaygısı güdülmez. Görsel olarak bir tür kayıt tutma biçimidir. Nasıl ki unutmayı istemediğiniz bir şeyi not ediyorsanız, eskiz de bir tür görsel nottur.

O an gördüğünüz bir şeyi ya da aklınızda beliren bir imgeyi bitirme kaygısı taşımadan, hata yapmaktan korkmadan yalnızca hatırlayabilmek, kaydedebilmek ya da görebilmek için yaptığınız her şeye eskiz denilebilir.

Bu nedenle oluşan dinamizm oldukça yüksektir. Hatta bazen eskiz yaparken hızlıca beliren çizgilerin yarattığı güzelliği desen yaparken yakalayamadığınızı fark etmişsinizdir. Bunun sebebi muhtemelen eskiz yaparken takındığımız rahat ve korkusuz tavırdır. Bu rahat ve korkusuz tavır sayesinde belirli bir ereğe dayanmadan yalnızca o ana ait bir karalama ortaya çıkar. Bu durum da özgür bir ifade biçimini doğurur.

Tabi bazı teknik detayları bilmek de bize kaliteli bir eskiz yapabilme olanağı sağlar. Örneğin perspektif! Eğer pespektif ne diyorsanız ya da perspektifi biliyorum aslında ama detaylarına hakim değilim diyorsanız. Perspektif hakkındaki tüm detayları öğrenmek ve ilk perspektif çiziminizi yapmak için tıklayın.

Eskizin Önemi Nedir?

Eskiz yapmak bir sanatçı, sanatçı adayı için oldukça öğretici, ve geliştirici bir alışkanlıktır. Bu durum bir tür yaşayış biçimidir aslında. Sanatçı görsel olarak gördüğü bir şeyi bu şekilde not eder. Örneğin sokakta yatan bir köpeği çok beğendiniz ve hızlı bir çizimini yaptınız. Ya da çok güzel bir ağaç gördünüz ve karşısına geçip onu bu şekilde kayıt ettiniz.

Bu sırada hem o ağacın ya da objenin dokusunu, yapısını özelliklerini bir tür kaygıyla öğreniyor hem de öğrendiğiniz şeyi görsel olarak not etmiş oluyorsunuz. Bu nedenle özellikle içinde bulunduğunuz bir andan çizim yaptığınızda bu durumun öğreticiliği çok sağlam bir şekilde temellenmiş oluyor.

Tabi günümüzde telefonlar ve fotoğraf makineleri kayıt etme görevini üstlenmiş durumdalar. Ancak bir eskiz sırasında doğada bulunan bir unsur ve zihninizin buluşmasından doğan bir görsel not oluşurken; bir fotoğrafta böyle bir yorumlamaya pay kalmaz. Eskiz yalnızca kayıt tutmakla kalmayıp aynı zamanda sanatçısı için bir tür deneyimleme aracıdır. Bu görsel deneyim sanatçının karşısında gördüğü, hayalinde canlandırdığı her şey ile iletişim kurma biçimidir, bu iletişim sanatçı için hem estetik bir haz hem de bir tür öğretidir. Bir eskiz, kurumuş bir ağaç yaprağından havanın çok soğuk olduğunu hissettirebilir.

Bir kış günü kuru bir yaprağın fotoğrafını çekip sıcacık bir masada o yaprağın çizimini, yaprağın fotoğrafına bakarak yapmak, o yaprağı tümüyle deneyimlemeyi ıskalamamıza sebep oluyor. Çünkü o yaprak yalnızca bir yaprak değil, aynı zamanda soğuk, kış, rüzgar, belki ürkek bir hışırtı, belki bir böcek, belki gün ışığının değişen bir rengi. Ancak kesinlikle soğukça koparılmış cansız bir an değil.

Bu nedenle eskizin kendine has bir ruhu, kendi has bir canlılığı vardır.

Eskiz Defteri Nedir? İyi Bir Defter Nasıl Olmalıdır?

Eskiz Defteri, Çizim Kağıdı, Çizim Defteri, Sketchbook vb. birçok isimle adlandırılabilen çizim yapmaya uygun her türlü materyal ile karalama yapılabilir ve buna uygun olarak adlandırılabilir. Bu nedenle her türlü malzeme ile çalışmak mümkün. Gelelim o hepimizin aklına takılan kritik soruya:

İyi Bir Eskiz Defteri Nasıl Olmalı?

Aslında bu soruyu cevaplamadan önce şöyle bir ön bilgi verme ihtiyacı hissediyorum, eskiz yapabilmek için çok pahalı defterlere, çok pahalı kalemlere ihtiyaç yoktur, herhangi bir kağıt parçası ve iz bırakan herhangi bir materyal (Kömür, yanmış odun, kalem vb.) her şey ile eskiz yapılabilir. Çünkü buradaki başat amaç bir görüntüyü deneyimlemek, iletişim kurmaktır.

Bu bağlamda düşünüldüğünde malzemenin pek bir önemi kalmadığı ortadadır. Bazen bir parça kömür çok pahalı bir kalemden daha iyi sonuçlar verebilir. Önemli olan elde olan malzeme değil kimin elinde olduğudur. Bu nedenle her türlü deney bu iletişimi kuvvetlendireceğinden malzemeye takılmadan yalnızca bu deneyimi yaratmak için bir yol aramak yeterli olacaktır.

Ancak yine de sizin amaçlarınız doğrultusunda tercih edeceğiniz kağıt ya da defter değişkenlik gösterecektir. Eğer yalnızca kuru malzeme ile çalışacaksanız, 90 gr. ya da 120 gr. tercihinize göre dokulu ya da dokusuz bir kağıt, ya da defter sizin için gayet yeterli olacaktır.

Ancak boya çalışmalar de yapmayı düşünüyorsanız (akrilik, suluboya, guaj boya, yağlı boya) kullanacağınız boyaya göre özel olarak tasarlanmış, yüksek gramajlı kağıt ya da defterler almanız daha doğru bir tercih olacaktır. Bunların haricinde kullanım alanlarınıza göre kendi ürettiğiniz alternatifler de uygun olacaktır.

Defter Türleri, Hangisini Almalıyım?

Uzun süredir böyle bir alışkanlığınız varsa zaten halihazırda tercih ettiğiniz, sizin için daha uygun olduğunu düşündüğünüz defterler vardır, bazen uygun olan defteri bulmak uzun zaman alabilir. Kapağını çok beğendiğiniz bir defterin dokusundan istediğiniz verimi alamayabilirsiniz ya da dokusunu çok beğendiğiniz bir defteri güvenli bir şekilde saklamak zor olabilir.

Genelde karşımıza iki tip defter çıkar, sert kalın kapaklı eskiz defteri, yandan ya da üstten telli eskiz defteri. Bir de alternatif olarak ince kapaklı ve telsiz olan çek – kopar defterler mevcuttur.

Bunlardan hangisini tercih edeceğiniz tamamen sizin beklentileriniz ile ilgilidir.

Ancak biz yine de fikir oluşturması adına avantajlarına ve dezavantajlarına bakalım.

Sert Kalın Kapaklı Eskiz Defteri

Avantajları	Dezavantajları
Sert ve kalın kapaklı olduğu için güvenle saklaması kolaydır, uzun yıllar koruyabilirsiniz.	Sert bir yapıda olduğu için elde tutması bazen oldukça zordur, açılıp katlanması telli bir deftere göre zorlayıcıdır.
Sayfaları hemen kopmaz, bu sayede defter bir bütün olarak saklanabilir.	Sayfalarını koparmaya kalktığınızda, muhtemelen yırtılacaktır.
	Daha ağırdır.

Telli Eskiz Defteri

Avantajları	Dezavantajları
Telli yapısı sayesinde sayfaları kolayca arkaya ya da yana katlanabilir. Bu sayede çizim yaparken defteri tutmakla uğraşmazsınız	Telli yapısı nedeniyle teller hasar gördüğünde defteriniz de hasar görmüş olur, defterin sayfaları tellerden dolayı kopabilir ve dağılabilir
Koparmak için uygun defterlerdir, Çoğunda zorlanmadan ve yırtmadan koparabilmeniz için tasarlanmış sayfalar mevcuttur.	Uzun süre saklamak daha zordur, genelde uzun süreli kullanımda sayfaları hırpalanır.
Daha hafiftir.	Telli yapısı nedeni ile defteri taşırken sayfalar hareket eder, sayfalar hareket ettiğinde defterde bulunan çalışmalar deftere iz çıkarabilir ve hatta mazlemesine bağlı olarak silinebilir ya da dağılabilir.

Sonuç olarak, her düzlemde her malzeme ile sketch yapılabilir, bu konuda tercih edeceğiniz malzeme ve yüzey sizin kullanım alanınıza ve tercihinize göre şekillenecektir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, iz bırakan her türlü malzeme bu amaç için kullanılabilir.

Şu da unutulmamalıdır ki eskizler kendi başlarına da değerlidirler, özellikle eski ustaların bu konuda çok hassas olduğunu ve çok önemli arşivlerinin olduğunu görürüz. Örneğin Rembrandt’ın mürekkep ile yapılmış hızlı sketchleri ne denli kuvvetli bir ifade yakaladığının göstergesidir. Bu nedenle iyi bir koleksiyon oluşturmak ve bu koleksiyonu iyi korumak gereklidir. Birçok genç sanatçı adayı eskiz kültürünü tam olarak kavrayana kadar bu parçaları korumakta yeterli hassaslıkta davranmazlar. Ancak unutulmamalıdır ki en küçük çizgi dahi koca bir resmin ilk noktası olabilir, ilk filiz oradan baş verebilir. Yıllar önce karaladığınız bir sayfa yıllar sonra sizi büyük bir şeyler yapma noktasına getirebilir. Resim yapmak bir süreç ise bu sürecin ilk kıvılcımı eskizden doğar.

”Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, tek bir adımla başlar.”

Lao Tzu

Hala Okumadıysanız: İzlenim: Gün doğumu – Claude Monet